Paul Gauguin
Paul Gauguin (1848-1903) bụ onye omenkà France mara maka ihe osise ya mgbe ọ gbasịrị, bụ nke kpaliri mmegharị akara ngosi na nka ma metụta mmepe nka ọgbara ọhụrụ. Ndụ Gauguin bụ ọgba aghara nke onwe ya na nnwale nka, nke mere ka ọ bụrụ onye dị mkpa na akụkọ ihe mere eme nke nkà.
A mụrụ Gauguin na Paris, France, na June 7, 1848, nye onye nta akụkọ France, Clovis Gauguin, na nne ọkara Peruvian, Aline Chazal. Ezinụlọ ya kwagara Peru mgbe ọ dị afọ abụọ, ma ha laghachiri France mgbe ọ dị afọ asaa. Gauguin nọrọ ọtụtụ oge n'oge ọ bụ nwata na Lima, Peru, ma ọ dịghị echefu mmetụta nke ọdịdị ala na omenala Peruvian nwere n'ahụ ya.
Ndụ nke Gauguin nwere ọgba aghara, nke ọtụtụ alụmdi na nwunye na ihe omume dara ada mara. Ọ lụrụ Mette-Sophie Gad na 1873, ha mụtakwara ụmụ ise ọnụ. Gauguin hapụrụ ezinụlọ ya na 1885 ịchụso nkà ya, ọ gakwara ọtụtụ njem na Europe na South Pacific. O nwere ọtụtụ ndị enyi na ndị maara nka, gụnyere Vincent van Gogh, Edgar Degas, na Emile Bernard.
Gauguin rụrụ ọrụ n'ọtụtụ ebe dị iche iche n'oge ndụ ya niile, gụnyere France, Denmark, Martinique, na Tahiti. Nkà nke Paul Cézanne na nkà ochie nke Polynesia metụtakwara ya nke ukwuu. Gauguin mepụtara ụdị ihe osise pụrụ iche nke ya, nke e ji agba agba agba, ụdị gbawara agbawa, na ụdị dị mfe. O ji usoro a na-akpọ "synthetism," nke mesiri echiche zuru oke nke ihe nkiri karịa ihe ndị mejupụtara ya.
Nzọ ụkwụ Gauguin na ụwa nka dị ịrịba ama. O nyeere aka ịhapụ usoro ọdịnala na isiokwu nke mmegharị Impressionist, na-emeghe ụzọ maka mmepe nke nkà ọgbara ọhụrụ. Ojiji Gauguin ji agba agba agba na ụdị dị mfe na-emetụta mmegharị Fauvist, na mmasị ya na omenala oge ochie kpaliri mmepe nke Primitivist ije.
Nke a bụ ihe osise ise Gauguin kacha mkpa:
-
"Ọhụụ Mgbe Ozizi ahụ gasịrị" (1888) - Ihe osise a bụ otu n'ime ọrụ ndị a ma ama nke Gauguin, ọ na-egosikwa otu ìgwè ndị inyom Breton na-ahụ ọhụụ nke Jekọb na mmụọ ozi na-agba mgba.
-
"Kraịst na-acha odo odo" (1889) - Ihe osise a na-egosi Kraịst a kpọgidere n'obe megide ndabere edo edo na-egbuke egbuke, ọ na-anọchi anya mmasị Gauguin na ihe nnọchianya okpukpe nke Brittany.
-
"Olee ebe anyị si bịa? Gịnị ka anyị bụ? Olee ebe anyị na-aga?" (1897) - Ihe osise a buru ibu bụ otu n'ime ọrụ Gauguin kasị nwee oké ọchịchọ, ọ na-egosipụtakwa otu ìgwè ndị Tahitian na-atụgharị uche na ihe omimi nke ndụ.
-
"Ụmụ nwanyị Tahitian n'akụkụ osimiri" (1891) - Ihe osise a na-egosi ụmụ nwanyị Tahitian abụọ nọ ọdụ n'akụkụ osimiri, ọ na-anọchi anya mmasị Gauguin na agụụ mmekọahụ na oké osimiri nke South Pacific.
-
"Mmụọ nke Ndị Nwụrụ Anwụ na-ekiri" (1892) - Ihe osise a na-egosi otu nwa agbọghọ Tahitian na-edina n'àkwà, ọ na-anọchi anya mmasị Gauguin na ihe karịrị ike na ihe omimi nke omenala Tahitian.